DAO GẠT MỰC MÁY IN

Dao gạt mực máy in (doctor blade) là một lưỡi dao mỏng, dẻo, được làm từ kim loại (thép, thép không gỉ) hoặc vật liệu polymer đặc biệt, đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát lượng mực trên bề mặt lô anilox (anilox roller) trong các hệ thống in flexo và một số ứng dụng in ống đồng (gravure printing) nhất định. Chúng đảm bảo lượng mực được truyền lên bản in (printing plate) một cách chính xác và đồng đều, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng bản in cuối cùng.

Chức năng chính của dao gạt mực

• Gạt mực thừa: Loại bỏ lượng mực dư thừa trên bề mặt lô anilox sau khi mực đã được cấp lên các ô chứa mực (cells). Chỉ một lượng mực chính xác nằm trong các ô này mới được truyền lên bản in.
• Kiểm soát độ dày lớp mực: Đảm bảo lớp mực được truyền lên bản in có độ dày đồng đều và phù hợp với yêu cầu in ấn.
• Ngăn ngừa mực văng: Giúp ngăn chặn tình trạng mực văng ra ngoài trong quá trình in tốc độ cao.
• Duy trì độ sạch của lô anilox: Dao gạt mực giúp loại bỏ các tạp chất, bụi bẩn có thể bám trên bề mặt lô anilox, đảm bảo các ô chứa mực hoạt động hiệu quả.

Cấu tạo chi tiết

Lưỡi dao (Blade Body)

Lưỡi dao là phần chính của dao gạt mực, có dạng một dải vật liệu mỏng và dẻo. Chất liệu của lưỡi dao thường là thép carbon, thép không gỉ, thép hợp kim hoặc nhưa. Mỗi loại chất liệu sẽ được dùng cho ứng dụng hoặc loại máy in phù hợp.

• Thép carbon (Carbon steel): Giá thành hợp lý, độ sắc bén tốt nhưng dễ bị mài mòn và gỉ sét. Thường được sử dụng cho các ứng dụng in ấn ít khắc nghiệt.
• Thép không gỉ (Stainless steel): Chống mài mòn và gỉ sét tốt hơn thép carbon, tuổi thọ cao hơn. Phổ biến trong nhiều ứng dụng in flexo.
• Thép hợp kim (Alloy steel): Kết hợp các ưu điểm của thép carbon và thép không gỉ, có độ bền và khả năng chống mài mòn cao hơn.
• Polymer (Nhựa): Các loại nhựa kỹ thuật đặc biệt có độ bền, khả năng chống mài mòn và hóa chất tốt. Thường được sử dụng cho các ứng dụng in ấn đặc biệt hoặc với các loại mực có tính ăn mòn cao.

 

Dao gạt mực có nhiều độ dày khác nhau (từ vài chục micromet đến vài trăm micromet), ảnh hưởng đến độ dẻo, áp lực gạt và tuổi thọ. Chiều rộng của lưỡi dao cần phù hợp với chiều rộng của lô anilox.

Hình dạng đầu gạt (tip profile) tiếp xúc trực tiếp với lô anilox và có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả gạt mực. Các hình dạng phổ biến bao gồm:

• Vát (Beveled): Vát đơn hoặc vát kép, góc vát khác nhau ảnh hưởng đến áp lực và độ sắc nét khi gạt.
• Bo tròn (Rounded): Giảm mài mòn lô anilox, phù hợp cho in các lớp mực dày.
• Bậc thang (Stepped): Kết hợp các góc vát khác nhau để tối ưu hóa hiệu quả gạt.
• Lưỡi gà (Lamella/Chambered): Thiết kế đặc biệt với một hoặc nhiều “ngón tay” mỏng, linh hoạt, giúp gạt mực hiệu quả và giảm hiện tượng “streaking” (vệt sọc).

Giá đỡ dao (Doctor Blade Holder)

Giá đỡ dao là bộ phận giữ và cố định lưỡi dao, đồng thời cung cấp áp lực cần thiết lên lô anilox. Thiết kế giá đỡ ảnh hưởng đến góc độ tiếp xúc, áp lực và độ ổn định của dao gạt mực.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất và tuổi thọ dao

• Chất liệu dao: Lựa chọn chất liệu phù hợp với loại mực, tốc độ in và độ mài mòn.
• Hình dạng đầu gạt: Chọn hình dạng phù hợp với loại lô anilox, chất lượng in mong muốn và tốc độ in.
• Áp lực gạt: Áp lực quá lớn gây mài mòn nhanh lô anilox và dao, áp lực quá nhỏ không gạt sạch mực thừa.
• Góc độ tiếp xúc: Góc độ giữa dao gạt mực và lô anilox ảnh hưởng đến hiệu quả gạt mực.
• Độ sạch của mực và lô anilox: Tạp chất trong mực hoặc trên lô anilox có thể làm hỏng dao và lô.
• Độ rung của máy in: Rung động có thể gây ra hiện tượng “chattering” (rung lắc) của dao gạt mực, ảnh hưởng đến chất lượng in.
• Bảo trì: Thay thế dao gạt mực định kỳ và vệ sinh lô anilox thường xuyên.

Lựa chọn và sử dụng

Việc lựa chọn dao gạt mực phù hợp là yếu tố then chốt để đạt được chất lượng in ấn tốt nhất và kéo dài tuổi thọ của cả dao lẫn lô anilox. Cần xem xét các yếu tố sau:

• Loại máy in: Thiết kế hệ thống dao gạt mực.
• Loại lô anilox: Số lượng line screen (lpi) và thể tích ô chứa mực (BCM).
• Loại mực in: Độ nhớt, thành phần hóa học.
• Vật liệu in: Độ nhám bề mặt.
• Tốc độ in.
• Chất lượng bản in mong muốn: Độ sắc nét, độ phủ mực.
• Ngân sách.

Trong quá trình sử dụng, cần lắp đặt dao gạt mực đúng cách, điều chỉnh áp lực và góc độ phù hợp. Thay thế dao gạt mực định kỳ theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc khi thấy chất lượng in giảm sút. Vệ sinh lô anilox thường xuyên.